Quyết định xem nên trồng loại hạt giống nào có thể là một nhiệm vụ đau đầu, và quyết định đó thường không chỉ đơn giản như việc chọn loại cà chua xinh đẹp nào để trồng. Trong những vấn đề quan trọng cần quyết định có vấn đề lựa chọn loại hạt giống thụ phấn mở, hạt giống gia truyền hay hạt giống lai tạo. Mỗi loại hạt giống đều có ưu điểm riêng, tùy thuộc vào nhu cầu, sự quan tâm và giá trị của người trồng.
Dưới đây là một số khác biệt để người trồng lựa chọn loại hạt giống mình muốn trồng cho mùa này:
- Thụ phấn mở là việc thụ phấn do côn trùng, chim, gió, con người, hoặc các cơ chế tự nhiên tạo ra. Do không có sự ngăn cản nào đối với luồng phấn giữa các cá thể cây, các loại thực vật thụ phấn mở có nguồn gien đa dạng hơn. Điều này tạo ra sự khác biệt lớn hơn trong quần thể cây, giúp cây từ từ thích ứng với môi trường sinh trưởng và khí hậu địa phương từ năm này qua năm khác. Chỉ cần phấn hoa không bị chia sẻ giữa các chủng cây trong cùng một loài, hạt giống được sản sinh ra sẽ giữ đúng tính chất qua từng năm.
- Giống cây gia truyền là loài cây được truyền từ đời này qua đời khác trong một gia đình hoặc cộng đồng, tương tự như việc chia sẻ đồ gia bảo qua các thế hệ. Một loài cây gia truyền phải được thụ phấn mở, nhưng không phải cây thụ phấn mở nào cũng là cây gia truyền. Một số công ty ghi nhãn gia truyền dựa trên thời gian (ví dụ như loài cây có lịch sử trên 50 năm).
- Việc lai tạo là phương pháp thụ phấn có kiểm soát, theo đó phấn hoa của hai loài hoặc hai phân loài khác nhau được thụ phấn chéo nhờ bàn tay con người. Việc lai tạo có thể phát sinh ngẫu nhiên, nhưng hạt giống lai tạo thương mại, thường được gắn mác F1 là do cố tình lai tạo để có được thuộc tính nhất định. Đời lai thứ nhất của thực vật thường phát triển tốt và có năng suất cao hơn đời cha mẹ do có hiện tượng "sức mạnh lai tạo". Tuy nhiên, hạt giống do đời F1 sản sinh ra thường không ổn định về gien và không thể lưu trữ cho các năm sau. Không chỉ không thực chất, hạt giống đời sau còn thiếu sức sống hơn. Người làm vườn mua hạt giống lai tạo phải mua hạt giống mới mỗi năm. Hạt giống mới có thể được ổn định, trở thành loài thụ phấn mở thông qua canh tác, lựa chọn và lưu giữ hạt giống qua nhiều năm.
- Sản phẩm biến đổi gien (GMO) không được thực hiện qua phương pháp tự nhiên, kỹ thuật thấp. Hạt giống GMO được tạo ra trong phòng thí nghiệm nhờ các kỹ thuật cao và phức tạp như cấy ghép gien. Ngoài ra, hạt giống GMO hiếm khi là sản phẩm của các loài cây có họ hàng với nhau. Mà việc giao thoa vượt xa giới hạn của tự nhiên, theo đó, thay vì kết hợp hai loài khác biệt nhưng có họ hàng với nhau, người ta kết hợp hai giới sinh học khác nhau - ví dụ như vi khuẩn và thực vật.
Vậy chúng ta nên chọn gì - Hạt giống GMO, lai tạo, thụ phấn mở hay gia truyền?
Các loại hạt giống lai tạo không có gì đáng sợ, nhưng bạn có thể không ủng hộ nó bởi chúng không tạo ra được đời sau thực chất và đã gây ra quá nhiều thảm họa toàn cầu.
Hạt giống GMO là phi tự nhiên và có nguy cơ gây hại - cho cả môi trường và sức khỏe người dùng. Dù hạt giống lai tạo và hạt giống GMO có nhiều lợi thế, việc lựa chọn cây thụ phấn mở giúp giữ được sự đa dạng nguồn gien cho các loại cây trái và ngăn chặn sự mất mát của những loại đặc sắc trong thời đại đa dạng sinh học nông nghiệp suy giảm. Hơn nữa, việc tập trung vào các loài gia truyền tạo ra sự kết nối lịch sử với nghề làm vườn và sản xuất thực phẩm, tạo ra một tương lai bền vững hơn nhờ có những di sản trong vườn nhà. Với việc lựa chọn hạt giống thụ phấn mở và hạt giống gia truyền, bạn có thể giúp duy trì đa dạng sinh học và đóng góp vào câu chuyện phía sau các loại hạt giống của chúng ta.
